Σκέψεις πάνω στη “μοντέρνα” φωτογραφία γάμου
Δεν με είδα ποτέ σαν “φωτογράφο γάμου” με την κλασική έννοια. Όχι όπως τον φαντάζεται ο περισσότερος κόσμος – εκείνον τον τύπο με το μαύρο πουκάμισο, τον drone-άκια, τις pose-αριστές σκηνές και τα insta-ready χρώματα που φωνάζουν "κοίτα με".
Η δική μου διαδρομή στη φωτογραφία γάμου απέχει πολύ απ’ αυτή τη στιλιζαρισμένη, αστραφτερή εκδοχή που προωθεί με συνέπεια τα τελευταία 20 χρόνια η βιομηχανία του είδους. Κι αν γράφω τώρα αυτές τις γραμμές, το κάνω όχι για να πείσω, αλλά για να μοιραστώ – σκέψεις, εμπειρίες και ίσως μια άλλη σκοπιά. Όχι κανόνας, απλώς προσωπική αλήθεια. Διάβασέ τη, φιλτράρισέ τη, κράτα ό,τι σου ταιριάζει και πέτα ό,τι σε ξενίζει.
Πού το χάσαμε;
Η μοντέρνα φωτογραφία γάμου μεταμορφώθηκε από καταγραφή αναμνήσεων σε καλλιτεχνικά layouts που θυμίζουν trailer κινηματογραφικής υπερπαραγωγής. Χίλιες φωτογραφίες, πέντε φίλτρα, τριάντα πόζες, μηδέν συναίσθημα.
Και το χειρότερο; Κανείς δεν φαίνεται να το αμφισβητεί. Μάλιστα, πολλά ζευγάρια σε 20 χρόνια από τώρα, το πιο πιθανό είναι να κοιτάξουν το άλμπουμ τους και να σκεφτούν: "Τι ακριβώς σκεφτόμασταν τότε;"
Για μένα, το ερώτημα είναι ένα: Υπάρχει ακόμα χώρος για κάτι ουσιαστικό στη φωτογράφιση γάμου; Για εικόνες που δεν προσπαθούν να γοητεύσουν με φτιασίδια αλλά να αγγίξουν; Για έναν φωτογράφο γάμου που θέλει πρώτα να ακούσει και μετά να φωτογραφίσει;
Οι πρώτες μου φορές
Θυμάμαι πριν χρόνια, πολύ πριν μπω επαγγελματικά στο χώρο της φωτογραφίας γάμου, φίλοι μου ζήτησαν να τους τραβήξω μερικές εικόνες. Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή: εγώ θα έκανα το κέφι μου και θα υπήρχε και "επίσημος φωτογράφος". Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες φωτογραφίες που τελικά μπήκαν στο άλμπουμ τους… ήταν δικές μου.
Όχι γιατί είχα καλύτερο εξοπλισμό. Αλλά γιατί δεν ενόχλησα. Δεν διέκοψα. Δεν έστησα. Απλά παρατήρησα. Φωτογράφησα σαν καλεσμένος, όχι σαν φωτογράφος εκδηλώσεων. Εστίασα στο πλαίσιο, στο συναίσθημα, στη στιγμή. Και τους έδωσα κάτι που, σε αντίθεση με μια πέμπτη φρυγανιέρα, είχε αξία: μια ιστορία με ειλικρίνεια.
Πάμε λίγο στο τώρα
Η αγορά της φωτογράφισης γάμου έχει χτιστεί πια πάνω στην αναπαραγωγή. Ένα εμπορικό μοντέλο βασισμένο σε λίστες και φόρμες: τώρα το πουκάμισο, μετά το ρολόι, τώρα στάσου στο παράθυρο, γύρνα το πρόσωπο, κοίτα με, χαμογέλα. Όχι έτσι. Φυσικά.
Αλλά πώς να είσαι φυσικός μπροστά σε κάποιον που δεν σε ξέρει; Με τον οποίο δεν έχεις χτίσει απολύτως τίποτα; Πώς να είσαι εσύ όταν δεν νιώθεις ασφαλής; Εκεί λοιπόν αρχίζει η σκηνοθεσία. Η προσποίηση. Το «ό,τι κάνουμε για να βγει μια καλή λήψη». Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο αισθητικό. Είναι ανθρώπινο.
Τι σημαίνει ντοκιμαντερίστικη φωτογραφία γάμου;
Για μένα, ως φωτογράφος ντοκουμέντου, το ζητούμενο δεν είναι απλώς οι καλές εικόνες της ημέρας. Είναι το πριν, το μεταξύ και το μετά. Είναι η σύνδεση με τους ανθρώπους, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, το να μπω σ’ ένα δωμάτιο και να μην αλλάξει η ατμόσφαιρα. Το να με ξεχάσουν.
Γιατί τότε, και μόνο τότε, αρχίζει η μαγεία. Οι στιγμές ξεδιπλώνονται, τα βλέμματα μιλούν και οι ιστορίες καταγράφονται χωρίς να χρειάζεται να τις εφεύρεις.
Η μεγάλη πλάνη
Βλέπω πολλές φορές φωτογραφίες γάμου που μοιάζουν περισσότερο με διαφήμιση ρούχων, παρά με ντοκουμέντο ζωής. Φτιαγμένες, άψογες, αλλά χωρίς ούτε μια ατέλεια που να σε κάνει να νιώσεις ότι «αυτό συνέβη στ’ αλήθεια». Πώς να δεθείς με κάτι τόσο ξένο;
Ξέρω ζευγάρια που διάλεξαν τον φωτογράφο του γάμου τους με μοναδικό κριτήριο τα social ή την τιμή – όχι επειδή κατάλαβαν τι αγοράζουν, αλλά επειδή έτσι κάνουν όλοι. Γιατί κανείς δεν τους είπε πως υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι. Πιο αληθινοί.
Και φυσικά, οι “εύκολες” λύσεις δεν κοστίζουν απαραίτητα λιγότερο. Αντιθέτως, η φωτογραφία γάμου έχει γίνει επένδυση επιπέδου: 20% του budget (ή και παραπάνω) μπορεί να πάει εκεί. Αλλά τελικά, πόσοι από αυτούς τους ανθρώπους είναι πραγματικά ικανοποιημένοι;
Η δουλειά μας, χωρίς φίλτρο
Έχω βρεθεί σε γάμο όπου ο φωτογράφος και οι βοηθοί του σχεδόν κάλυπταν το ζευγάρι. Με τα φλας τους, τις φωνές και τα "τώρα-κάνε-αυτό" στιγμές, το μόνο που δεν έλειψε ήταν η αίσθηση του paparazzi. Ούτε το ζευγάρι το χάρηκε, ούτε η οικογένεια.
Μετά έρχεται και το post-production: υπερβολική επεξεργασία, φίλτρα για να καλυφθούν τα λάθη, λήψεις από στιγμές που δεν λένε τίποτα. Χίλιες φωτογραφίες που τελικά δεν σου λένε απολύτως τίποτα. Το quantity πάνω από το quality.
Μα γιατί; Γιατί είναι πιο εύκολο. Γιατί η καλή φωτογραφία γάμου είναι δύσκολη. Θέλει δουλειά. Και χρόνος = κόστος. Άρα… next best thing.
Αν είσαι φωτογράφος γάμου:
Μην μπαίνεις εμπόδιο. Η μέρα είναι για το ζευγάρι, όχι για εμάς. Βρες τρόπους να είσαι παρών χωρίς να σε βλέπουν.
Μη χάνεις τη στιγμή. Δεν χρειάζεσαι 35 εικόνες από το ίδιο φιλί. Θέλεις τη μία, την καλή.
Δούλεψε το συναίσθημα. Οι άνθρωποι θα συνδεθούν με τις φωτογραφίες όταν πρώτα εσύ συνδεθείς με τους ίδιους.
Less is more. Άφησε τα presets και τις υπερβολές. Ένα καλό white balance και λίγο tone correction φτάνουν.
Μάθε τους χαρακτήρες. Μην περάσεις δίπλα από την μητέρα της νύφης και την πεις “φίλη”. Μάθε ποιοι είναι οι βασικοί σου ήρωες.
Προετοιμάσου. Ένα λάθος στον εξοπλισμό σου μπορεί να σου στοιχίσει μια στιγμή που δεν θα ξαναγυρίσει.
Πειραματίσου. Η ντοκιμαντερίστικη φωτογραφία γάμου έχει άπειρο βάθος και χώρο για εξέλιξη.
Τίμησε τη δουλειά σου. Αν είσαι καλός, μην πουλάς τον κόπο σου για ψίχουλα. Αν είσαι ακόμη άγουρος, δούλεψε πρώτα και χρέωσε μετά.
Έχε ακεραιότητα. Είναι μια μέρα που δεν ξαναζεί κανείς. Φέρσου της ανάλογα.
Αν είσαι ζευγάρι που ψάχνει φωτογράφο:
Μη βαριέσαι. Ψάξε. Δες φωτογράφους, σύγκρινε δουλειές, ρώτα, γνώρισε. Η φωτογραφία γάμου είναι το μόνο που θα σου μείνει όταν όλα τα άλλα σβήσουν. Διάλεξε τον άνθρωπο που νιώθεις ότι θα καταλάβει εσένα. Όχι απλώς κάποιον που “βγάζει καλές φωτογραφίες”.
Όσο πιο πολύ ψάξεις, τόσο πιο πολύ θα νιώσεις ότι τελικά αυτό που ψάχνεις δεν είναι ούτε στυλ ούτε εξοπλισμός. Είναι ματιά. Είναι προθέσεις. Είναι αλήθεια.