Η τέχνη της αμηχανίας: γιατί η πιο αδέξια στιγμή σου θα είναι η πιο δυνατή φωτογραφία.

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει νιώσει αμήχανα μπροστά σε έναν φακό. Ακόμα κι εγώ, που κρατάω κάμερα κάθε μέρα, όταν κάποιος στρέψει τον δικό του φακό σε μένα, σφίγγομαι, μαγκώνομαι, γίνομαι ξαφνικά άλλος. Το σώμα μου δεν ξέρει πού να βάλει τα χέρια, το χαμόγελο μοιάζει ψεύτικο, το βλέμμα δεν ξέρει αν πρέπει να είναι σοβαρό ή χαρούμενο. Κι αυτή η στιγμή, όσο περίεργη κι αν φαίνεται, είναι χρυσός. Γιατί εκεί μέσα κρύβεται η αλήθεια.

Η αμηχανία δεν είναι αδυναμία. Είναι απόδειξη ότι ζεις.

Όταν βγάζω φωτογραφίες σε έναν γάμο, βλέπω παντού μικρές στιγμές αμηχανίας. Η νύφη που δεν ξέρει αν το πέπλο της στέκεται καλά. Ο γαμπρός που κάνει χίλια αστεία για να κρύψει ότι τρέμουν τα χέρια του. Η γιαγιά που φοράει το καλό της φόρεμα μετά από χρόνια και δεν ξέρει πώς να καθίσει. Στην αρχή όλοι προσπαθούν να το κρύψουν. «Μη μας βγάλεις τώρα, δεν είμαστε έτοιμοι». Κι όμως, εκεί είναι που τους βγάζω. Γιατί εκεί φαίνεται η ζωή τους χωρίς φίλτρο.

Η αμηχανία είναι η πιο καθαρή απόδειξη ότι δεν παίζεις ρόλο. Δεν έχεις προλάβει να χτίσεις μάσκα. Δεν έχεις σκεφτεί «πώς φαίνομαι;», αλλά απλά είσαι. Και αυτό είναι που με ενδιαφέρει.

Οι αδέξιες φωτογραφίες που μένουν

Έχω ακούσει πολλές φορές ζευγάρια να μου λένε μετά τον γάμο: «Αυτή η φωτογραφία που γελάμε σαν χαζοί είναι η αγαπημένη μας». Δεν ήταν στημένη, δεν ήταν προγραμματισμένη. Ήταν μια στιγμή που κάτι πήγε στραβά – κάποιος πάτησε το φόρεμα, ένα ποτήρι χύθηκε, ένα παιδί άρχισε να τσιρίζει. Εκεί έρχεται το ξέσπασμα. Το αληθινό γέλιο, το βλέμμα που λέει «τι ζούμε τώρα», η έκρηξη που κανείς δεν μπορεί να σχεδιάσει.

Κι όμως, αυτό που αργότερα μένει στη μνήμη δεν είναι η τέλεια πόζα με τον ήλιο να δύει πίσω από τα βουνά. Είναι η στιγμή που έσκυψες να μαζέψεις το παπούτσι που έφυγε, που κοκκίνισες γιατί όλοι σε κοιτούσαν, που δεν ήξερες πού να σταθείς. Αυτά είναι τα στιγμιότυπα που λένε την αλήθεια.

Ο φακός δεν είναι εχθρός σου

Ξέρω τι σκέφτεσαι. «Μα εγώ δεν βγαίνω καλά στις φωτογραφίες». Το έχω ακούσει εκατοντάδες φορές. Και κάθε φορά χαμογελάω, γιατί ξέρω ότι αυτό που λες είναι απλά φόβος. Δεν είναι ότι δεν «βγαίνεις καλά». Είναι ότι δεν έχεις δει τον εαυτό σου όπως είναι. Έχεις δει μόνο τις εικόνες που προσπάθησες να ελέγξεις: selfies με δέκα προσπάθειες, φωτογραφίες που διάλεξες εσύ, πόζες που ένιωσες «ασφαλής».

Αυτό που κάνω εγώ είναι να σε αφήσω να υπάρξεις. Να μην ελέγξεις τίποτα. Να μην προσπαθήσεις. Όσο πιο πολύ αφήνεσαι, τόσο πιο πολύ λάμπεις. Η αμηχανία σου γίνεται γοητεία.

Το ψεύτικο πεθαίνει γρήγορα

Υπάρχουν φωτογραφίες που μόλις τις δεις λες «Ουάου!». Τέλειο φως, τέλειο χαμόγελο, τέλεια πόζα. Κι όμως, μετά από λίγο ξεθωριάζουν. Γιατί; Γιατί δεν έχουν ψυχή. Είναι ένα στημένο σκηνικό, σαν διαφήμιση. Μοιάζει εντυπωσιακό αλλά δεν αντέχει στον χρόνο.

Αντίθετα, η αμήχανη στιγμή, το περίεργο βλέμμα, το μισό χαμόγελο, η κίνηση που δεν ήξερες πώς να κάνεις… αυτά αντέχουν. Γιατί σε πηγαίνουν πίσω στη στιγμή. Σου θυμίζουν πώς ένιωθες, όχι απλά πώς έδειχνες. Κι εκεί είναι η διαφορά ανάμεσα σε μια φωτογραφία που ξεχνάς και σε μια φωτογραφία που κουβαλάς μια ζωή.

Η αμηχανία ως τέχνη

Για μένα, η φωτογραφία γάμου δεν είναι συλλογή από τέλειες εικόνες. Είναι αφήγηση. Κι η αφήγηση δεν χτίζεται με στιγμές ελέγχου, αλλά με ρωγμές. Με τις μικρές ασυνέχειες που σε κάνουν άνθρωπο. Αν όλα είναι λείο, γυαλιστερό και συμμετρικό, τότε το βλέπεις και λες «ωραίο». Αν όμως έχει μια αδεξιότητα, ένα σπάσιμο, μια αυθόρμητη αδυναμία, τότε λες «αυτό είμαι εγώ».

Αυτό είναι η τέχνη της αμηχανίας: να μετατρέπεις το «δεν ξέρω τι να κάνω» σε εικόνα που μιλάει.

Μια μικρή εξομολόγηση

Θα σου πω κάτι: οι αγαπημένες μου φωτογραφίες δεν είναι ποτέ αυτές που προγραμμάτισα. Είναι εκείνες που ξέφυγαν. Εκεί που νόμιζα ότι δεν «έπιασα» τίποτα, κι όμως στο καρέ κρύβεται η καρδιά όλης της μέρας. Ένα βλέμμα στο πάτωμα, ένα αμήχανο χαμόγελο, ένα ζευγάρι χέρια που δεν ξέρουν πού να μπλέξουν.

Αυτές είναι οι φωτογραφίες που όταν τις παραδίδω, βλέπω τους ανθρώπους να δακρύζουν. Γιατί δεν βλέπουν μια πόζα. Βλέπουν τον εαυτό τους.

Κλείνοντας

Αν υπάρχει κάτι που θα ήθελα να ξέρεις πριν βρεθούμε στον γάμο σου, είναι αυτό: δεν χρειάζεται να είσαι «καλός» μπροστά στην κάμερα. Δεν υπάρχει τέλειο χαμόγελο, τέλεια στάση, τέλειος εαυτός. Υπάρχει μόνο ο πραγματικός εσύ. Και ναι, καμιά φορά αυτός είναι αδέξιος, αμήχανος, λίγο παράξενος.

Αλλά πίστεψέ με: εκεί μέσα κρύβεται η ομορφιά που θα μείνει για πάντα.