Το φαινόμενο Planned Obsolescence στη φωτογραφία γάμου

Κάποτε, τα πράγματα τα έφτιαχναν για να κρατήσουν. Ένα ψυγείο, ένα ρολόι, ένα ζευγάρι Levi’s. Αν τα πρόσεχες, σου κράταγαν μια ζωή.

Σήμερα όμως, τίποτα δεν φτιάχνεται για να αντέχει. Το κινητό σου σε προδίδει ακριβώς μόλις λήξει η εγγύηση. Τα ακουστικά είναι σχεδιασμένα να “μην επισκευάζονται”. Ακόμα και οι εφαρμογές σου σε κάνουν να νιώθεις "ξεπερασμένος" κάθε έξι μήνες.

Αυτό έχει όνομα: Planned Obsolescence – προγραμματισμένη απαξίωση.

Είναι η στρατηγική του να φτιάχνεις κάτι, όχι όσο καλύτερα μπορείς, αλλά όσο πιο “αναλώσιμα” χρειάζεται για να ξαναπουλήσεις.

Η φθορά δεν είναι ατύχημα. Είναι σχεδιασμένη.

Το θέμα όμως είναι βαθύτερο από ένα κινητό που κολλάει ή μια τοστιέρα που σπάει. Η λογική της προγραμματισμένης απαξίωσης έχει περάσει και στην τέχνη. Στη μόδα. Στο design. Και ναι — στη φωτογραφία γάμου.

Από τα gadgets στα συναισθήματα: Όταν η μνήμη γίνεται προϊόν

Για σκέψου:

• Η φωτογραφία που υποτίθεται πως θα κρατούσες μια ζωή,

• Το άλμπουμ που υποτίθεται πως θα άνοιγες στα 80 σου,

• Το βλέμμα, το γέλιο, το άγγιγμα που υποτίθεται πως ήθελες να θυμάσαι...

...γίνονται σήμερα ένα ακόμα προϊόν με ημερομηνία λήξης.

Όχι γιατί δεν υπάρχουν σπουδαίοι φωτογράφοι. Υπάρχουν. Αλλά γιατί το σύστημα — το industry — έχει κάνει την ίδια επιλογή που έκαναν και οι εταιρείες τεχνολογίας: Θα σου πουλήσουμε κάτι εντυπωσιακό σήμερα, που αύριο θα μοιάζει παλιό.

Η φωτογραφία γάμου έγινε, ακριβώς όπως το κινητό σου, αναλώσιμη.

Φτιάχνεται για το Instagram. Όχι για το μέλλον.

Στημένα πλάνα. Ίδιες τοποθεσίες. Ίδιες πόζες. Τα ζευγάρια δεν φωτογραφίζονται όπως είναι. Φωτογραφίζονται όπως “πρέπει” να φανούν. Μια εικόνα όχι για να θυμούνται, αλλά για να προβληθούν.

Τα filters, τα trends, οι τεχνικές post-processing είναι τόσο φορτωμένα που καταπίνουν τη στιγμή. Και σαν όλα τα trends, αυτά ξεθωριάζουν γρήγορα. Σε 5 χρόνια, αυτές οι φωτογραφίες δε θα μοιάζουν διαχρονικές. Θα μοιάζουν... "του τότε".

Του πριν από τρεις αισθητικές.

Έτσι η φωτογραφία, το κατεξοχήν μέσο μνήμης, μετατρέπεται σε προϊόν με ψηφιακή ημερομηνία λήξης.

Το αντίδοτο υπάρχει — και είναι πιο απλό απ’ όσο νομίζεις

Η ντοκιμαντερίστικη φωτογραφία δεν υπόσχεται να σε κάνει να μοιάζεις με editorial μόδας.
Υπόσχεται κάτι πιο δύσκολο, πιο αληθινό και πιο σπάνιο: να σε θυμάται όπως ήσουν.

• Χωρίς σκηνοθεσία.

• Χωρίς αντιγραφές.

• Χωρίς εφέ.

Μια φωτογραφία που αντέχει, όχι γιατί είναι “τέλεια”, αλλά γιατί είναι τίμια. Επειδή είναι δική σου.

Η φωτογραφία ντοκουμέντο δεν προορίζεται για το feed σου. Προορίζεται για το συρτάρι. Για το σαλόνι. Για το βλέμμα που δεν θέλει φίλτρα.

Planned Obsolescence vs Ανθεκτική Μνήμη

Όπως το παλιό ραδιόφωνο του παππού που ακόμα δουλεύει. Όπως το σκαλιστό κουτί που έχει μέσα φωτογραφίες με κιτρινισμένες γωνίες. Έτσι και η αυθεντική φωτογραφία γάμου πρέπει να είναι: μια πράξη αντίστασης στη λήθη.

Όχι άλλο ένα curated προϊόν σε πακέτο.
Όχι άλλη μια αισθητική που θα χαθεί στην επόμενη μόδα.

Γιατί στο τέλος, δεν πληρώνεις για εικόνες. Πληρώνεις για μνήμη.

Και η μνήμη, αν είναι αληθινή, δεν πρέπει να έχει λήξη…